Η ΝΕΑ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΙΑΝΟΗΣΗ ΜΙΛΑ ΣΤΟ "Κ"

«Η ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΟΛΟΚΛΗΡΩΤΗ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΑ»
Του Νίκου Στέλγια
Περιοδικό "Κ" 19-9-2010

Εκπροσωπούν την νέα γενιά των τουρκοκυπρίων. Σκέφτονται, προβληματίζονται και βγαίνουν στον δρόμο για να εκφράσουν τις απόψεις τους. Πιστεύουν στην Κύπρο. Πιστεύουν στον κοινό αγώνα. Τολμούν να μιλήσουν για θέματα – ταμπού όπως ο μιλιταρισμός, η στρατιωτική κατοχή, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Κύπρια. Αγαπούν την Κύπρο και ασφυκτιούν αντιμέτωποι με την σύγχρονη πραγματικότητα αυτού του τόπου.

Για πρώτη φορά, διαφορετικές φωνές της τουρκοκυπριακής νεολαίας μιλούν «έξω από τα δόντια» στο «Κ». Ο Κεμάλ Γκιουλέρτζαν, αρχηγός της νεολαίας του τουρκοκυπριακού Κόμματος Ενωμένη Κύπρος, η Μεχβές Μπεγίτογλου και η Τζεμρέ Ιπεκτσιλέρ από το νεοϊδρυθέν τουρκοκυπριακό φεμινιστικό κίνημα και ο Μουράτ Κανατλί, γενικός γραμματέας του Κόμματος Νέα Κύπρος αγγίζουν θέματα – ταμπού της κυπριακής πραγματικότητας: Μιλούν για το κοινωνικό αδιέξοδο, το φεμινιστικό κίνημα, την έλλειψη επικοινωνίας των δυο κοινοτήτων και τον μιλιταρισμό. Η νέα διανόηση των τουρκοκυπρίων μιλά για τους κοινούς αγώνες…

Η κοινωνία ασφυκτιά

Στις 14 Αυγούστου βγήκατε στους δρόμους και διαδηλώσατε υπέρ της αποστρατικοποίησης της Κύπρου και της κατάργησης των ξένων παρεμβάσεων στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Κύπρου. Λίγες μέρες μετά από αυτή την κινητοποίηση ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;

Κεμάλ: Συνεργάστηκαν πέντε οργανώσεις και πραγματοποιήθηκε μια πετυχημένη κινητοποίηση. Στείλαμε το μήνυμα το οποίο επιθυμούσαμε.

Ποιο ήταν το βασικό σας μήνυμα στην συγκεκριμένη κινητοποίηση;

Κεμάλ: Ξεκαθαρίσαμε ότι η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Οι Κύπριοι πρέπει να δώσουν κοινό αγώνα για την ειρήνη και την αποστρατικοποίηση.
Πιστεύω ότι το μήνυμα της αποστρατικοποίησης αφορούσε την απόσυρση όλων των ξένων στρατευμάτων από την νήσο και όχι συγκεκριμένα την απόσυρση του τουρκικού στρατού…

Τζεμρέ: Και φυσικά αφορούσε όλες τις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις…

Ποια ήταν η αντίδραση της κοινωνίας στο μήνυμα σας;

Κεμάλ: Είχαμε πολύ θετικές αντιδράσεις από τις μεγαλύτερες γενιές. Όμως, μια μερίδα της κοινωνίας εξέφρασε την αντίθεση της. Πρόκειται για όσους έχουν συμβιβαστεί με το κατεστημένο και προσφεύγουν στον σοβινισμό και στον εθνικισμό. Σε αντίθεση με αυτή την μερίδα της κοινωνίας, εμείς επιμένουμε στο μήνυμα της ενιαίας και αποστρατικοποιημένης Κύπρου.

«Σκεπτόμαστε παγκόσμια πράττουμε τοπικά»

Ποια η θέση του φεμινιστικού κινήματος περί αποστρατικοποίησης της νήσου;

Τζεμρέ: Στο χώρο των κινητοποιήσεων δεν συναντήσαμε ένα κοινό με επίγνωση του πραγματικού περιεχομένου της αντιμιλιταριστικής κινητοποίησης. Παρόλα αυτά είχαμε θετικές αντιδράσεις. Από την πλευρά μας προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε τις θέσεις μας κατά του μιλιταρισμού και της κοινωνικής ιεραρχίας. Ήταν η πρώτη φορά που το φεμινιστικό κίνημα κατέβηκε στους δρόμους.

Πότε ξεκίνησε την πορεία του το τουρκοκυπριακό φεμινιστικό κίνημα;

Μεχβές: Ξεκινήσαμε τον Μάιο.

Το μήνυμα του φεμινιστικού κινήματος επικεντρώνεται αποκλειστικά στον φεμινισμό ή καλύπτει και τις διάφορες εκφάνσεις της κυπριακής πραγματικότητας και του Κυπριακού προβλήματος;

Μεχβές: Παρακολουθούμε την τοπική καθημερινότητα αλλά και τις διεθνείς εξελίξεις.

Τζεμρέ: Προσπαθούμε να συσχετίσουμε τα μεγάλα κοινωνικά ζητήματα με τον φεμινισμό και τα προβλήματα της γυναίκας. Σκεπτόμαστε παγκόσμια πράττουμε τοπικά.

Ο ανύπαρκτος δικοινοτικός διάλογος


Επικοινωνείτε με την άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής; Έχετε επαφές με ελληνοκυπριακές ομάδες οι οποίες γειτνιάζουν ιδεολογικά με τις θέσεις σας;

Μεχβές: Καταβάλλουμε προσπάθειες για να επικοινωνήσουμε. Ακόμη δεν έχουμε δημιουργήσει οδούς επικοινωνίας.

Πιστεύεται ότι οι ελληνοκύπριοι είναι θετικοί ως προς τον δικοινοτικό διάλογο;
Μεχβές: Είναι πολύ πιθανόν να αντιμετωπίσουμε προβλήματα. Η δικοινοτική επικοινωνία δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Γιατί δεν είναι εύκολη υπόθεση;

Μεχβές: Στην ελληνοκυπριακή πλευρά επικρατούν προκαταλήψεις. Σε απλά ζητήματα όπως λ.χ. όταν προτείνουμε μια συνάντηση στον βορρά, αντιμετωπίζουμε προβλήματα και προκαταλήψεις. Αυτό αποδεικνύεται και μέσα από την εμπειρία του παρελθόντος. Όταν στο παρελθόν ιδρύσαμε μια οικολογική οργάνωση, η ανταπόκριση των ελληνοκυπρίων δεν ήταν η αναμενόμενη. Και οι δυο κοινότητες δεν είναι πρόθυμες να συνεργαστούν.

Κεμάλ εσύ είσαι αρχηγός της νεολαίας του Κόμματος Ενωμένη Κύπρος. Ποια είναι η εντύπωση σου σε ότι αφορά την δικοινοτική συνεργασία και προσέγγιση;

Κεμάλ: Έχουμε διαύλους επικοινωνίας. Όμως δεν είναι αποτελεσματικοί. Οι περιοδείες στην φύση και οι συνεστιάσεις δεν είναι αρκετές για έναν εποικοδομητικό κοινωνικό διάλογο.

Οι προκαταλήψεις γράφουν ιστορία στην Κύπρο

Ως ένας Κύπριος νέος ποια είναι η άποψη σου για την σύγχρονη εικόνα της κυπριακής καθημερινότητας;

Κεμάλ: Η κοινωνία είναι απογοητευμένη. Και υπάρχει ανάγκη για πολιτική κινητοποίηση. Αυτή η κινητοποίηση είναι καθήκον όλων των κατοίκων της Κύπρου. Επίσης, πρέπει να καταπολεμήσουμε τις προκαταλήψεις. Έχουμε ήδη πραγματοποιήσει τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις αντιδραστικές δυνάμεις.

Μουράτ: Θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν και θετικά μηνύματα ως προς την δικοινοτική συνεργασία. Λ.χ. έχουμε επαφές με την ΕΔΕΚ, με διάφορες ελληνοκυπριακές οργανώσεις και την Αθήνα. Παρά τις δύσκολες συνθήκες ο διάλογος συνεχίζεται. Πρέπει να καταπολεμήσουμε την απαισιοδοξία.

Τζεμρέ: Πιστεύω ότι η πολιτικοποιημένη μερίδα της ελληνοκυπριακής νεολαίας καταπολεμά τις προκαταλήψεις και είναι ανοιχτή στον διάλογο. Όμως, η υπόλοιπη νεολαία δεν έχει καμία επαφή με την πραγματικότητα της άλλης πλευράς της πράσινης γραμμής. Αυτή η πραγματικότητα αφορά και τους Κύπριους που ζουν στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Βρετανία.

Μεχβές: Εγώ συνεργάζομαι και με ελληνοκύπριους ιστορικούς. Σε πολλές περιπτώσεις έχω αντικρίσει την αδιαλλαξία των επιστημόνων αυτού του τόπου. Οι ελληνοκύπριοι ιστορικοί προτιμούν να αγνοούν τις διάφορες εκφάνσεις της κυπριακής πραγματικότητας και οδεύουν προς την κατεύθυνση της ιδεολογικής κατάχρησης. Αυτό το φαινόμενο, δεν είναι περιορισμένο στους επιστημονικούς κύκλους. Η ιδεολογική κατάχρηση είναι κομμάτι της καθημερινότητας του Κυπρίου, Υπάρχουν περιπτώσεις που οι ελληνοκύπριοι αντιμετωπίζουν εχθρικά τον απλό τουρκοκύπριο κάτοικο αυτής της γης.

Η σύγχρονη Κύπρια αντιμέτωπη με συντηρητικές αξίες

Στην σύγχρονη Κύπρο η γυναίκα είναι αντιμέτωπη με μια συγκεκριμένη πραγματικότητα. Η μετάβαση από μια αγροτική σε μια καπιταλιστική κοινωνία δεν ακολούθησε τα δυτικά πρότυπα. Η Κύπρια εξακολουθεί να αντιμετωπίζει περιορισμούς και προβλήματα σε ότι αφορά την ίση συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα. Επίσης, είναι αντιμέτωπη με την παραδοσιακή συντηρητική νοοτροπία. Ποια η άποψη του φεμινιστικού κινήματος για αυτό το ζήτημα;

Τζεμρέ: Στην τουρκοκυπριακή κοινωνία δεν υπάρχει επίγνωση του προβλήματος. Η τουρκοκύπρια επιλέγει την λανθασμένη κατεύθυνση, τον συμβιβασμό. Ο προβληματισμός της τουρκοκύπριας αφορά το γενικό πλαίσιο της κυπριακής πραγματικότητας.

Μεχβές: Εμείς προσπαθούμε να παραδειγματίσουμε. Μέλη του κινήματος μας καταβάλλουν προσπάθειες για την κοινωνική κατοχύρωση της συμβίωσης, χωρίς την διαμεσολάβηση ενός αρραβώνα ή ενός γάμου. Επίσης, προσπαθούν να αναλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερο ανεξάρτητες πρωτοβουλίες. Μάλιστα, δεχόμαστε κριτική για αυτές τις τοποθετήσεις μας. Παρόλα αυτά προσπαθούμε να αναπτύξουμε κοινωνικό διάλογο. Επίσης, καταβάλλουμε προσπάθειες για να επικοινωνήσουμε με διάφορες κοινωνικές ομάδες.

Πιστεύεται ότι μεταφέρονται ή επιβάλλονται οι συντηρητικές κοινωνικές αξίες της Τουρκίας στην τουρκοκυπριακή κοινωνία;

Τζεμρέ: Αυτό ισχύει εν μέρει για τους εποίκους. Επίσης, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε τον ρόλο των συντηρητικών κοινωνικών πεποιθήσεων της Κύπρου. Αυτές οι πεποιθήσεις δεν αλλάζουν εύκολα. Όμως, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι νέες γενιές έχουν πιο φιλελεύθερες τοποθετήσεις. Σε αυτό συμβάλλει η παιδεία και η εμπειρία της επαφής με το εξωτερικό.

Κεμάλ: Από την άποψη της νέας γενιάς των τουρκοκυπρίων, τα απομεινάρια των συντηρητικών αξιών παραμένουν μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον.

Μεχβές: Αυτή η κοινωνία βασίζεται στον αρραβώνα. Η κοινωνική πραγματικότητα βασίζεται σε μια συντηρητική αξία του παρελθόντος.

Σύμφωνα με όσα τονίζεται η κοινωνική πραγματικότητα της νήσου δεν είναι διαμελισμένη. Οι κοινωνικές αξίες είναι κοινές. Ο κοινωνικός περιορισμός της σεξουαλικής επιθυμίας και ταυτότητας είναι ίδιος και στις δυο πλευρές…

Μεχβές: Συμφωνώ απολύτως.

Τζεμρέ: Οι κοινωνικοί περιορισμοί επιβάλλουν στις νέες γενιές ψυχολογικές πιέσεις.

Μουράτ: Δεν θα πρέπει αγνοούμε την ύπαρξη των μικρόκοσμων που υπάρχουν στην Κύπρο. Αυτοί οι μικρόκοσμοι έχουν και τις δικές τους πραγματικότητες. Στην Καρπασία ζουν διάφορες εθνότητες και θρησκευτικές ομάδες. Η κάθε ομάδα έχει τις δικές της αξίες.
Στην ενιαία Κύπρο παρατηρώ ότι δεν υπάρχουν χώροι όπου οι νέοι άνθρωποι μπορούν να απολαύσουν ελεύθερα τον έρωτα. Οι τουρκοκύπριοι και οι ελληνοκύπριοι είναι υπέρ του περιορισμού της ερωτικής επαφής…

Μεχβές: Από την σκοπιά των τουρκοκυπριακών παραδοσιακών στοιχείων δεν τίθεται ζήτημα σεξουαλικής επαφής πριν τον γάμο. Αυτό το ζήτημα αποτελεί ταμπού.

Ο μιλιταρισμός είναι ανδρική υπόθεση

Στην πραγματικότητα ο περιορισμός της σεξουαλικότητας οδηγεί σε ακραία φαινόμενα όπως ο μιλιταρισμός. Συμφωνείτε;

Κεμάλ: Συμφωνώ απολύτως. Ο Κύπριος ο οποίος δεν είναι σεξουαλικά ικανοποιημένος αναζητά την ηδονή σε άλλα πεδία της καθημερινότητας.

Τζεμρέ: Ο μιλιταρισμός έχει ως σημείο εκκίνησης την κοινωνία όπου επικρατεί ο άνδρας. Η βία επιβάλλεται από την οικογένεια και την κοινωνία. Την ίδια στιγμή, στην σύγχρονη Κύπρο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι απαγορευμένη. Ο Κύπριος προτιμά να χρηματοδοτήσει την πρώτη περιπέτεια του υιού του σε ένα από τα ξεπεσμένα καμπαρέ του νησιού. Δεν προβληματίζεται ως προς την κατεύθυνση της σωστής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης και ωρίμανσης του παιδιού του. Ο μιλιταρισμός αποτελεί το αποκορύφωμα αυτής της λανθασμένης πορείας.

Στην ελληνοκυπριακή κοινωνία, όπου επίσης επικρατούν οι ανεκπλήρωτες σεξουαλικές επιθυμίες, ο μιλιταρισμός επιβάλλεται και στην γυναίκα. Υπάρχει η υποχρέωση της πολιτικής άμυνας…


Κεμάλ: Δυστυχώς αυτή είναι η πικρή πραγματικότητα της Κύπρου…

Το μεγάλο δίλημμα: Επιστροφή στην Κύπρο ή όχι;

Κεμάλ προτίμησες να σπουδάσεις στην Βρετανία. Ποιοι οι λόγοι που σε οδήγησαν σε αυτή την απόφαση;

Κεμάλ: Δεν θέλησα να συμβιβαστώ με το ντόπιο και το τουρκικό εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο βασίζεται στον ανταγωνισμό. Επίσης, επιθυμώ να αποκοπώ για λίγο από την κυπριακή καθημερινότητα και να επικεντρωθώ στις σπουδές μου.
Θα επιστρέψεις στην Κύπρο μετά την ολοκλήρωση των σπουδών σου;

Κεμάλ: Θα επιστρέψω οπωσδήποτε. Στο εξωτερικό οι Κύπριοι δεν έχουν ιδιωτική ζωή. Εργάζονται συνεχώς. Όμως στην Κύπρο υπάρχει το οικείο κοινωνικό περιβάλλον. Έχω μια καθημερινότητα στην Κύπρο. Εδώ είναι οι φίλοι μου.
Τζεμρέ εσύ τι σκέφτεσαι για αυτό το ζήτημα;

Τζεμρέ (σπουδάζει νομική στην Βρετανία): Έχω αλλάξει γνώμη πολλές φορές. Αρχικά ήθελα να επιστρέψω. Στην συνέχεια άλλαξα γνώμη. Όμως, τώρα νοιώθω ότι ανήκω στην Κύπρο. Συνειδητοποιώ ότι στην πατρίδα μου έχω περισσότερες πιθανότητες για κοινωνική αλληλεπίδραση. Εφόσον στον κόσμο επικρατεί ο καπιταλισμός προτιμώ να βιώσω με όλες τις επιπτώσεις του τον ντόπιο καπιταλισμό.

Δεν σε ενοχλεί το αδιέξοδο των τουρκοκυπριακών κοινωνικοπολιτικών δομών;

Τζεμρέ: Διατηρώ ελπίδες για το μέλλον. Το σίγουρο είναι ότι κάτι θα γίνει… Ήδη η κοινωνία έχει να αρχίσει να εκφράζεται ελεύθερα. Χρειαζόμαστε πολιτική κινητοποίηση…
Οι κοινοί αγώνες θα ενώσουν τους Κυπρίους

Σε ότι αφορά την πολιτική κινητοποίηση στην οποία αναφέρεστε θα ήθελα να ρωτήσω το εξής: Πρώτα από όλα δεν θα πρέπει να επικοινωνήσουν οι διαχωρισμένοι μικρόκοσμοι αυτού του τόπου;

Τζεμρέ: Οι κοινοί αγώνες ενδέχεται να ενώσουν τους ανθρώπους.

Μεχβές: Η πρόσφατη αντιμιλιταριστική κινητοποίηση της 14ης Αυγούστου ήταν το πρώτο ελπιδοφόρο μήνυμα ως προς την κατεύθυνση του κοινού αγώνα. Μας περιμένει ένας δύσκολος δρόμος. Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με τους ελληνοκυπρίους.
Η τουρκοκύπρια είναι ανολοκλήρωτη χωρίς την συντροφικότητα της ελληνοκύπριας

Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να ρωτήσω αν έχετε ένα μήνυμα για την άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής;

Κεμάλ: Το σημείο εκκίνησης για την δράση μας θα πρέπει να είναι ο κοινός αγώνας. Πρέπει να συμβάλλουμε στον κοινό αγώνα και να δημιουργήσουμε ένα ενιαίο κίνημα. Ο αγώνας μας θα συνεχιστεί…

Τζεμρέ: Ο φεμινισμός και ο αντιμιλιταρισμός δεν αφορά μονάχα την ελληνοκύπρια. Ο αγώνας είναι κοινός και αφορά την γυναίκα της Κύπρου. Η τουρκοκύπρια είναι ανολοκλήρωτη χωρίς την συντροφικότητα της ελληνοκύπριας.

Μεχβές: Ο φεμινισμός και η οικολογία δεν γνωρίζουν σύνορα. Ήρθε η ώρα να γκρεμίσουμε τα σύνορα. Ο κοινός αγώνας του φεμινισμού και της οικολογίας μπορούν να ενώσουν τους κατοίκους της Κύπρου.

Μουράτ: Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Η ενότητα της νήσου και ο αγώνας για αυτό τον στόχο είναι μονόδρομος για την Κύπρο. Θα συνεχίσουμε τον αγώνα μας.